Merkeziyetsiz finans (DeFi) ekosisteminin önemli bir bileşeni olan likidite havuzları merkeziyetsiz borsalarda (DEX) token alışverişini kolaylaştırmak için kullanılan akıllı kontratlar olarak öne çıkar. Likidite havuzu, kullanıcıların tokenlarını bu kontrata kilitlemesiyle çalışır ve bu sayede piyasaya likidite sağlanır.

Bir havuzda belirli bir çift tokenın bulunmasını sağlar. Bu da diğer kullanıcıların token alım satımı yapmasını mümkün kılar. Bu havuzların en büyük avantajı geleneksel merkezi borsalardaki emir defterine dayalı işlem modelinden farklı olarak doğrudan kullanıcılar arasında bir alışveriş yapılmasına olanak tanımasıdır.

Likidite havuzlarına tokenlarını kilitleyen kullanıcılar likidite sağlayıcı (LP) olarak adlandırılır. Likidite sağlayıcılar sundukları likidite karşılığında işlem ücretlerinden bir pay alırlar. Bu ücretler havuza katkıda bulunan likidite sağlayıcılar arasında sağladıkları likidite oranında paylaştırılır.

Bu model daha fazla likidite sağlayıcının havuzlara katılmasını teşvik eder ve piyasada daha derin bir likidite sağlar. Ayrıca bu sistem kullanıcıların pasif gelir elde etmesine olanak tanır.

DeFi Likidite Havuzları Nasıl Çalışır?

DeFi, likidite havuzlarının en temel versiyonu bir akıllı sözleşme üzerinde iki tokenın tutulmasıyla bir alım satım çifti oluşturur. Bu mekanizma merkeziyetsiz borsalarda (DEX) kullanıcıların token alım satımını kolaylaştırır.

Örneğin Ether (ETH) ve USD Coin (USDC) gibi bir çift ele alındığında ETH’nin değerinin 1.000 USDC olduğunu varsayalım. Likidite sağlayıcıları havuza eşit değerlerde ETH ve USDC ekleyerek katkıda bulunurlar. Yani bir kullanıcı 1 ETH yatırmak istiyorsa aynı zamanda 1.000 USDC de yatırması gerekir.

Bu havuz kullanıcıların USDC karşılığında ETH ticareti yapmalarına olanak tanır. Geleneksel borsalardaki gibi bir karşı tarafın gelmesini beklemeye gerek kalmadan ticaret işlemleri doğrudan havuzda bulunan fonlara dayanarak gerçekleştirilir.

Bu model likiditeyi artırır ve ticaretin hızlı bir şekilde tamamlanmasını sağlar. Likidite sağlayıcıları sağladıkları bu likidite karşılığında işlem ücretlerinden elde edilen ödüllerle teşvik edilirler.

DeFi Likidite Havuzu Riskleri

Likidite havuzlarındaki varlıkların fiyatını belirlemek için kullanılan algoritmalar bazen başarısız olabilir. Bu başarısızlık büyük siparişlerden kaynaklanan kayma akıllı sözleşme hataları veya diğer teknik sorunlar nedeniyle ortaya çıkar. Likidite havuzlarındaki varlıkların fiyatı havuzdaki alım satım faaliyetlerine göre sürekli olarak ayarlanan bir algoritma tarafından belirlenir.

Ancak bir varlığın fiyatı küresel piyasa fiyatından saparsa arbitraj yatırımcıları bu fiyat farklarından yararlanmak için devreye girerler. Arbitraj yatırımcıları farklı platformlar arasındaki bu fiyat farklılıklarından kar elde ederek piyasada denge sağlarlar.

Bu süreç likidite sağlayıcıları için bazı riskler doğurur. Özellikle fiyat dalgalanmaları sırasında likidite sağlayıcıları havuza yatırdıkları varlıkların değerinde geçici zararlar olarak bilinen bir kayıp yaşarlar. Bu zarar havuzdaki varlıkların piyasa fiyatlarının değişmesiyle ortaya çıkar ve likidite sağlayıcısı mevduatını geri çektiğinde bu kayıp kalıcı hale gelir. Bu durum özellikle piyasadaki dalgalanmanın büyük olduğu dönemlerde daha belirgin hale gelir.