Kripto para piyasalarında daha çok deneyimli yatırımcıların tercih ettiği arbitraj, varlıklar arasındaki farklı fiyatlandırmadan faydalanarak kazanç elde etmeyi amaçlayan bir ticaret stratejisidir. Diğer tüm piyasalara göre daha hareketli olan kripto borsalarında arbitraj stratejisinin başarılı bir şekilde uygulanabilmesi için pek çok borsa ve varlıklara ait alış ve satış fiyatları incelenmeli ve her bir yatırım için otomatik net kâr-zarar analizi yapılmalıdır. 

Kripto Para Borsalarında Arbitraj Nasıl Bir Stratejidir?

Kripto para birimlerindeki fiyat farklılıklarından yararlanarak kâr elde etmeyi hedefleyen bir ticaret stratejisi olan kripto arbitrajını anlamak için öncelikle arbitrajın klasik tanımına bakalım. 

Arbitraj, aynı ürünün farklı pazarlarda farklı fiyatlara sahip olması durumunda bir tüccarın bu ürünü ucuz olan pazardan alıp pahalı olan pazara satarak fiyat farkını cebine koymasıdır.

Örneğin çanta endüstrisinde arbitraj yapmak isteyen bir tüccar, bir platformda 100$’a bir adet Louis Vuitton çanta bulabilir ve bunu başka bir platformda 120$’a satabilir. Böylece 20$ kâr elde eder. Aynı şekilde bir mağazanın indirim bölümünde satılan bir çanta çok uygun bir fiyatla etiketlenebilir. Fakat aynı çanta lüks bir butikte çok daha yüksek bir fiyatla satılabilir. Buradan anlaşılan aynı ürünün farklı pazarlarda farklı fiyatlara sahip olması mümkündür ve bazıları bu durumdan kısa sürede yararlanmaya çalışır. 

Kripto borsalarında arbitraj ticaret stratejisi uygulayanlar, farklı borsalarda ve varlık sınıflarında fiyat farklılıklarını bulup bunlardan kar sağlamayı amaçlar. Büyük miktarlarda alım satım yapmak; küçük fiyat farklarını büyük kazançlara çevirir. Bu nedenle arbitraj yöntemleri daha çok deneyimli yatırımcılar tarafından tercih edilir.

Kripto Arbitraj Türleri Nelerdir?

Kripto arbitraj stratejileri, piyasanın farklı kısımlarındaki fiyat farklılıklarından faydalanmak için çeşitli şekillerde uygulanabilir. Şimdi iki tanesini inceleyelim.

Üçgen Arbitraj

Üç farklı para biriminin döviz kurları arasındaki uyumsuzluklardan kar elde etmeyi amaçlayan bir ticaret yöntemidir. Bu ticaret yöntemi aynı borsada veya farklı borsalarda gerçekleştirilebilir. Üçgen arbitraj fırsatlarını bulmak için özel ekipmanlara ihtiyaç duyulabilir. Buna karşın kripto arbitraj tüccarları için oldukça popüler bir stratejidir.

Örneğin, bir kripto tüccarı Bitcoin (BTC), Ether (ETH) ve Tez (XTZ) arasındaki fiyat farklılıklarını tespit ederse üçgen arbitraj yapabilir. Bunun için belirli bir oranla BTC’yi ETH’ye çevirir, sonra ETH’yi başka bir oranla XTZ’ye çevirir ve en sonunda XTZ’yi yine BTC’ye çevirir. Böylece tüccar küçük fiyat farkını alır ve kâr sağlar.

Merkeziyetsiz Arbitraj 

Fiyat farklılıkları sadece merkezi borsalar ve AMM (Automated Market Maker – Otomatik Piyasa Yapıcı)’lar arasında olmaz. Farklı merkeziyetsiz borsalar (DEX’ler) arasında da fiyat farklılıkları olabilir. Bu durumda merkezi olmayan arbitraj söz konusudur.

Merkeziyetsiz arbitraj trader’ları, DEX (Decentralized Exchange)’ler arasındaki fiyat farklarından yararlanır. Uygulanan bu ticaret stratejisi merkezi bir borsa kullanmaya göre daha az masraflıdır ve ayrıca tüccarın özel anahtarlarına tam erişimini korumasını sağlar. 

• Bu arbitraj türüne göre tüccar spot fiyatı ile AMM fiyatı arasındaki farktan kazanır. 
• Spot fiyatı, piyasa koşullarında belirlenen anlık fiyattır. 
• AMM fiyatı ise otomatik piyasa yapıcıların üzerinden arbitraj yapılabilen fiyattır. 
• Tüccar, spot fiyatından alım ve AMM fiyatından satım işlemleri yaparak kar elde eder.

Arbitraj Ticareti için Önemli Göstergeler

Arbitraj işlemleri piyasadan bağımsız bir strateji olarak sadece fiyat hareketi gibi yönlü işlem verilerine değil; aynı zamanda fiyat kayması, alış-satış spreadleri, piyasa derinliği ve likidite gibi fiyat verilerinin göstermediği piyasa yapılarına da dayanır.

Fiyat Kayması 

Fiyat kayması, bir piyasa emrinin verilmesi ile gerçekleşmesi arasındaki sürede ortaya çıkar ve planlanan gerçekleştirme fiyatı ile gerçekte olan gerçekleştirme fiyatı arasındaki farkı belirtir. Genellikle piyasa oynaklığının yüksek olduğu zamanlarda artar ve arbitraj tüccarları için daha iyi ya da daha kötü bir uygulama fiyatına sebebiyet verebilir.

Piyasa Derinliği 

Bir emir defterinin piyasa derinliği, tekliflerin sayısını ve büyüklüğünü gösterir ve farklı fiyat seviyelerindeki emir defterindeki talepleri ve teklifleri tanımlar. Piyasanın, bir varlığın piyasa değerinin gerçeğe uygun değerden çok uzaklaşmasına izin vermeden büyük piyasa emirlerini ne kadar karşılayabildiğini ifade eder.

Alış-Satış Spreadleri 

Alış-satış farkı olarak da bilinen spread, bir alıcının bir varlık için ödemeye hazır olduğu en yüksek fiyat ile bir satıcının aynı varlık için istediği en düşük fiyat arasındaki farktır.

Geleneksel piyasa yapıcılar gibi borsalar, varlığı satıcının istediği fiyattan alıp alıcının ödemeye hazır olduğu fiyattan satarak bu farktan kâr elde ederler ve bu da hem alıcı hem de satıcı için işlem maliyetini oluşturur.

Alış ve satış fiyatları bir varlığın arz ve talebini yansıtırken alış-satış farkı da belirli bir piyasanın genel likiditesi hakkında bilgi verir. Daha büyük spreadler aynı zamanda volatilitenin yükselmesine de sebep olur.

Piyasa Likiditesi 

Bir varlığı piyasa fiyatından başka bir varlığa çevirme yeteneğine likidite denir. Bir borsa veya kripto borsası gibi bir piyasanın, varlıkların dar bir alış-satış farkı ile işlem yapmasına ne kadar izin verdiğini gösterir.

Örneğin, bir piyasada yüksek satış baskısı oluşursa fiyatları gerçeğe uygun değerde tutmaya hazır alıcılar bulunamayabilir ve bu da likiditenin azalmasına ve spreadin genişlemesine neden olabilir. Bu durumda, kripto yatırımcıları anında uygulama yapamayacakları için gerçekleşmemiş kazançlarını kaybedebilirler.